arayik harutyunyan ne demek?

Arayik Vladimiri Harutyunyan (Ermeni: Արայիկ Վլադիմիրի Հարությունյան, 14 Aralık 1973, Hankendi), Kafkaslar'da uluslararası bağımsızlığı tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'de 21 Mayıs 2020 tarihinde bu yana devlet başkanıdır. Harutyunyan, 2007 ile 2017 yılları arasında Başbakan olarak da görev yapmıştır. 2017 yılında Başbakanlık kaldırılmadan önce ülkenin son başbakanıydı.

Erken dönemi

Harutyunyan, 1973 yılında Cumhuriyet'in başkenti Hankendi'de doğdu. 1990'da Erivan Devlet Ekonomi Enstitüsü'ne katıldı ve iki yıl sonra 1992'de Dağlık Karabağ'ın öz savunma güçlerine katıldı ve Karabağ Savaşı'na katıldı. Savaştan sonra Erivan Devlet Ekonomi Enstitüsü'nden Dağlık Karabağ Devlet Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne geçti ve 1995'te mezun oldu. Üç yıl sonra, 1998'de Artsakh Devlet Üniversitesi'nde yüksek lisans eğitimini tamamladı.¹

Kariyeri

Harutyunyan, meslek hayatına 1994 yılında Dağlık Karabağ Maliye ve Ekonomi Bakanlığı'nda Bakan Yardımcısı olarak başladı. 1997 yılında bakanlıktan ayrılarak meslek hayatına Armagrobank'ta özel sektörde başladı ve 2004 yılına kadar burada çalıştı.

Arayik Harutyunyan Karabağ'da faaliyet gösterin bir Ermeni bankasının Askeran ve Hankendi şehirlerinde bulunan şubelerinde müdürlük yaptı. Karabağ Altın Fabrikasının yöneticileri arasında yer aldı.

Ulusal Meclis'te

2004 yılında siyasete atılmaya karar verdi ve Hankendi Belediye Başkanlığı seçimine katıldı ancak seçilemedi. 2005 yılında Özgür Anayurt Partisini kurdu ve meclisteki 33 sandalyenin 10'una sahip oldular. Ardından ekonomi, maliye ve bütçe komisyonu başkanlığını yürüttü.²

Başbakanlık

2007 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Bako Sahakyan tarafından Başbakan olarak önerildi ve atandı.³ 14 Eylül 2007 tarihinde mecliste yapılan oylama sonucunda Başbakanlığı onaylandı. Başbakan olarak ilk konuşması, tanınmayan ülkede ekonomiyi, demokrasiyi ve sosyal adaleti yeniden canlandırma vaatleriyle doluydu. Adım atmaya söz verdiği acil adımlar arasında 'yolsuzluk, korumacılık, klan sistemi ve sosyal kötülüklerle mücadele' vardı.⁴ 2017 yılında gerçekleştirilen 2017 Dağlık Karabağ Cumhuriyeti anayasa değişikliği referandumu sonucu Artsakh, yarı başkanlık sisteminden başkanlık sistemine dönüştürüldü ve Başbakanlık makamı kaldırıldı. Harutyunyan, Sahakyan hükümetinde kaldı ve bu gelişmenin ardından Harutyunyan son Başbakan olarak görevinden ayrılmıştır.

Devlet başkanlığı ve Dağlık Karabağ açıklaması

14 Nisan 2020 tarihinde düzenlenen devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turunun ardından oyların %88'ini elde eden Harutyunyan, devlet başkanlığı makamına gelmiştir.⁵ 21 Mayıs'ta⁶ rakibi Masis Mayilyan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın da katıldığı bir törenle göreve başladı.⁷⁸ Hankendi yerine Şuşa'da düzenlenen törende (Bakü'deki yetkilileri kızdıran bir karar),⁹ Dağlık Karabağ ve Ermenistan'ı "birleşik bir ulusal vatanın ayrılmaz parçaları" olarak nitelendirdi.¹⁰ Cumhurbaşkanlığının ilk haftasında, oldukça ses getiren iki idari emiri imzaladı: Birincisi, Dağlık Karabağ Ulusal Meclisi'nin yerini Hankendi'den Şuşa'ya taşınması, ikincisi de, Dağlık Karabağ'daki tüm yüksek öğrenimi ücretsiz yapılmasıdır. 19 Eylül'de, Şuşa'nın ele geçirilmesinin 30. yıldönümünde, Ulusal Meclis'in 2022'de başkentten Şuşa'ya taşınacağını duyurdu.¹¹

2020 Dağlık Karabağ çatışması

2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Azerbaycan Savunma Bakanlığı, o sabah cepheyi ziyaret eden Harutyunyan'ın Azerbaycan Ordusu tarafından ağır şekilde yaralandığını iddia etti.¹²¹³ Bu iddialar hem Harutyunyan hem de hükümeti tarafından reddedildi.¹⁴ 23 Ekim'de Harutyunyan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e kendisi tarafından kaleme alınan ve Dağlık Karabağ'a Rusya'nın desteğini isteyen açık bir mektup yazdı. Mektup, Sovyetler Birliği'nin beş etnik Ermeni kökenli Mareşali (Ivan Bagramyan, Ivan Isakov, Hamazasp Babadzhanian, Sergei Khudyakov ve Sergei Aganov) Valerian Madatov ve Mikayel Loris-Melikov da dahil olmak üzere politikacılar Anastas Mikoyan ve Ivan Tevosyan gibi bölgedeki birçok Rus ve Sovyet figürüne dikkat çekti.¹⁵ 27 Ekim'de Jalal Harutyunyan'ı muharebede yaralandıktan sonra Savunma Bakanı görevinden aldı.¹⁶ Onu Korgeneral ¹⁷¹⁸ rütbesine terfi ettirdikten bir hafta sonra meydana geldi ve bir gün sonra Harutyunyan ona Dağlık Karabağ Kahramanı unvanını verdi.¹⁹ 9 Kasım'da Nikol Paşinyan'ın Ermenistan, Azerbaycan ve Rusya arasında 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşmasını imzalamasına izin verdi.²⁰

2020 Dağlık Karabağ Savaşı sonrası

Harutyunyan, 11 Kasım'da Karabağ vatandaşlarını Erivan'daki Ermeni protestolarına katılmaktan kaçınmaya çağırdı, onları eve dönmeye çağırdı ve "Artsakh'ın Ermeni olarak kalacağını" ilan etti.²¹ Birkaç gün sonra, bölgedeki barışı koruma görevini başlatmak için Stepanakert'e gelen Rusya Kara Kuvvetleri'nden General Rustam Muradov'u kabul etti.²²

1 Aralık 2020'de Cumhurbaşkanı Harutyunyan, erken seçimlere kadar ulusal birlik hükümetinin kurulacağını ve bazı kabine yetkililerinin değiştirileceğini duyurdu. Siyaseti kalıcı olarak bırakma niyetini ve önümüzdeki seçimlerde aday olmayacağını açıkladı.²³ 16 Aralık'ta Harutyunyan, güvenlikle ilgili tüm kararların, gücü konsey başkanı Vitali Balasanyan'a devrederek Güvenlik Konseyi tarafından onaylanması gerektiğini duyurdu.²⁴

Özel Yaşamı

Evli ve iki çocuk babasıdır.

Onurlar ve nişanlar

“Şuşa'nın Kurtuluşu” madalyası ile ödüllendirildi ve 2. derece “Savaş Haçı” nişanı aldı.
Dağlık Karabağ Devlet Başkanı'nın 30 Ağustos 2016 tarihli kararnamesiyle Harutyunyan'a Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne yaptığı hizmetlerden dolayı ve Dağlık Karabağ'ın ilanının 25. yıldönümü vesilesiyle “Grigor Lusavoriç” madalyası verildi.